“Giấc mơ” mua ô tô giá rẻ của dân Việt còn rất xa vời

Tình trạng độc quyền phân phối, tự quyết giá bán cùng ngành công nghiệp ô tô nội địa èo uột thì việc mua được xe giá rẻ sẽ mãi là “giấc mơ trưa” của người Việt dù thuế nhập khẩu có giảm xuống 0% đi nữa.

Mặc dù thuế nhập khẩu ô tô về Việt Nam đến năm 2018 sẽ giảm còn 0% nhưng sẽ là những loại thuế, phí khác đè nặng lên chiếc xe.

Đánh đủ các loại thuế, phí

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trong một bài phát biểu gần đây cho biết giá xe có rẻ hơn hay không phụ thuộc nhiều vào chính sách của các bộ ngành và căn cứ theo luật; ông không đủ thẩm quyền để khẳng định về vấn đề này.

Trước đó, 1 lãnh đạo thuộc Tổng cục Hải quan nhận định, nguồn thu của ngân sách không lo giảm dù có nhiều thay đổi về thuế. Lý do được đưa ra là giá tính thuế ô tô có nhiều khả năng được thay đổi để bù đắp phần giảm thuế theo lộ trình. Bên cạnh thuế nhập khẩu, giá xe còn phụ thuộc vào 3 loại phí và thuế khác gồm thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế tiêu thụ đặc biệt và phí trước bạ. Đây là những loại phí và thuế không chịu chi phối bởi các hiệp định thương mại tự do hay cam kết WTO.

Các công cụ như thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ,... sẽ được sử dụng triệt để khi thuế nhập khẩu ô tô vào Việt Nam tới đây giảm còn 0%. Với một vài lí do như lo ngại nhập siêu, hạn chế phương tiện, tránh tắc đường là có thể điều chỉnh 1 hoặc cả 3 công cụ này. Theo đó, thuế nhập khẩu bằng 0% thì giá xe cũng không "mềm" đi được.

“Giấc mơ” mua ô tô giá rẻ của dân Việt còn rất xa vời

Bộ Công Thương cho biết, với 8 thỏa thuận thương mại tự do và 7 thỏa thuận nữa mà Việt Nam sắp ký kết, nguồn thu ngân sách sẽ bị giảm mạnh khi tỷ lệ xóa bỏ thuế nhập khẩu lên đến 90-100%. Chưa kể, thuế xuất khẩu cũng phải xóa bỏ. Trong khi đó, tỷ trọng thu từ thuế xuất/nhập khẩu so với tổng thu ngân sách còn khá lớn. Theo dự kiến vào năm 2015, doanh thu từ hoạt động xuất/nhập khẩu sẽ giảm nhưng vẫn chiếm 9.2% trong tổng thu ngân sách. Đến năm 2018, thuế hầu hết các mặt hàng nhập khẩu sẽ về mức 0% khiến tổng thu ngân sách sẽ còn giảm nhiều.

Lẽ dĩ nhiên, khi nguồn thu này giảm thì cơ quan quản lý buộc phải nghĩ cách để tăng những loại phí, thuế không bị ràng buộc bởi các cam kết như thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt … để bù đắp khoản thâm hụt ngân sách.

Hiện nay, một vấn đề nóng đang được bàn luận nhiều nhất trong ngành công nghiệp ô tô là liệu các doanh nghiệp ô tô có dẹp hết sản xuất để chuyển sang nhập khẩu xe nguyên chiếc. Bởi vì, nếu giảm thuế nhập khẩu xuống 0% thì xe lắp ráp nội địa sẽ không thể cạnh tranh được. Ngoài ra, việc ô tô nhập tăng sẽ dẫn đến mất cân bằng kim ngạch khiến Nhà nước phải tìm cách hạn chế xe nhập. Trong hoàn cảnh đó, giá xe chắc chắn vẫn sẽ cao do nhu cầu tăng nhưng số lượng lại bị hạn chế. Hy vọng được sử dụng xe nhập khẩu nguyên chiếc, chất lượng tốt, giá rẻ vẫn chỉ là mơ ước.

Ngành công nghiệp ô tô nội địa èo uột và độc quyền phân phối

Bên cạnh những lý do kể trên thì cũng còn nhiều lí do khác khiến giá xe nhập không thể giảm. Bộ Công thương đã ban hành Thông tư 20 từ năm 2011 quy định thương nhân nhập khẩu ô tô phải có giấy ủy quyền chính hãng. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp không còn khả năng nhập khẩu ô tô nguyên chiếc, dẫn đến sự độc quyền phân phối cho một số nhà phân phối chính hãng. Và đương nhiên, giá cả sẽ do các nhà phân phối này quyết định.

Thị trường ô tô nội địa còn rất èo uột

Đầu năm 2015, thuế nhập khẩu ô tô có dung tích xi-lanh trên 2.500 cc giảm từ 68% xuống còn 64%; nhóm xe 4 bánh chủ động (xe 2 cầu) có thuế suất giảm từ 59% xuống 55%. Bên cạnh đó, tỉ giá đồng Euro so với VND giảm mạnh. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều mẫu xe nhập từ châu Âu có thể giảm giá cả trăm triệu đồng. Tuy nhiên, trong tình hình đó lại có rất ít nhà phân phối xe giảm giá bán. Thậm chí, nhiều mẫu xe Đức còn trở nên khan hiếm khó hiểu. Lý do của việc này là các nhà phân phối chính hãng được độc quyền phân phối xe nên khách hàng buộc phải mua của họ vì không thể mua được từ nơi khác. 

Tình hình khá tương tự đối với các mẫu xe nhập khẩu từ khu vực ASEAN. Năm 2014, thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc trong khu vực giảm từ 60% xuống còn 50% nhưng giá xe nhập từ Thái Lan về hầu như không giảm. Ngay cả đối với xe bán tải, khi mà thuế nhập khẩu chỉ còn 5%, lệ phí trước bạ 2%, thuế tiêu thụ đặc biệt 15% thì giá của loại xe này vẫn cao ngất ngưởng. Một chiếc bán tải cabin kép trang bị các tính năng hiện đại, giá từ 700-900 triệu đồng, cao hơn nhiều so với giá bán tại Thái Lan.

Một doanh nghiệp ô tô cho biết, sở dĩ giá xe bán tải vẫn cao như vậy là do nếu giảm giá mạnh thì người tiêu dùng sẽ chuyển hết sang sử dụng loại xe này, các loại xe khác sẽ không thể bán được. Tất nhiên, nhờ Thông tư 20 hỗ trợ, các doanh nghiệp này được độc quyền phân phối nên họ có thể làm như vậy.

Một chuyên gia trong lĩnh vực ô tô cho biết, người dân Việt Nam chỉ thực sự được hưởng xe giá rẻ khi ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển mạnh, đáp ứng hầu hết nhu cầu, giống như Thái Lan và Indonesia hiện nay. Còn chỉ dựa vào nhập khẩu thì điều đó là không thể.

Nguồn: Vietnamnet